Cynllun Newydd Ffermio Bros yn Lansio gan Lywodraeth Cymru
Bydd cynllun newydd gwerth £1.8 miliwn Llywodraeth Cymru yn cynnig cymorth wedi'i dargedu i ffermwyr sy'n gweithredu mewn Parciau Cenedlaethol a Thirweddau Cenedlaethol, gyda chyllid a chyngor ymarferol i gefnogi rheoli tir ar y cyd, sy'n gyfeillgar i natur.
Cynllun newydd 'Ffermio Bro'
Bydd cynllun newydd gwerth £1.8 miliwn gan Lywodraeth Cymru yn cynnig cymorth wedi'i dargedu i ffermwyr sy'n gweithredu mewn Parciau Cenedlaethol a Thirweddau Cenedlaethol (Ardaloedd o Harddwch Naturiol Eithriadol gynt — AHNE gynt), gyda chyllid a chyngor ymarferol i gefnogi rheoli tir ar y cyd, sy'n gyfeillgar i natur.
Lansiwyd yr wythnos hon gan y Dirprwy Brif Weinidog Huw Irranca-Davies yn ystod ymweliad â Fferm Meend Uchaf yn Nyffryn Gwy, nod cynllun Ffermio Bro (Ffermio mewn Tirweddau Dynodedig) yw sicrhau gwelliannau amgylcheddol drwy bartneriaethau rhwng ffermwyr a'r cyrff tirwedd lleol sy'n rheoli'r ardaloedd gwarchodedig hyn.
Mae'r cynllun yn rhan o ymrwymiad Llywodraeth Cymru i ddiogelu 30% o dir a moroedd ar gyfer natur erbyn 2030 — ac mae'n cynnwys cyllid ar gyfer prosiectau megis plannu coetiroedd dwysedd isel, creu dolydd gwair, adfer mawndir, gwelliannau afonydd, a diogelu nodweddion traddodiadol fel gwrychoedd, waliau cerrig a ffensys llechi.
Wrth siarad yn y lansiad, dywedodd y Dirprwy Brif Weinidog:
“Mae ein Parciau Cenedlaethol a'n Tirweddau Cenedlaethol yn wirioneddol arbennig ac unigryw. Er bod cyfrifoldeb ar ein cyrff tirwedd i ofalu am yr ardaloedd gwerthfawr hyn, mae ein ffermwyr sy'n byw ac yn gweithio ynddynt yn eu hadnabod orau. Dyna pam mae gan Ffermio Bro weithio partneriaeth wrth ei galon i gyflawni prosiectau mwy a gwell ar draws ein tirweddau, oherwydd mae angen dull Cymru gyfan i fynd i'r afael â'r argyfwng natur. Bydd y cynllun hwn yn cefnogi ffermwyr i weithio gyda'i gilydd, gan ganiatáu i natur ffynnu ochr yn ochr â chynhyrchu bwyd yn gynaliadwy ar draws ein tirweddau gorau.”
Croesawodd Fraser McCauley, Uwch Gynghorydd Polisi CLA Cymru, y cyhoeddiad a phwysleisiodd yr angen am gyflawni ymarferol, dan arweiniad ffermwyr:
“Mae'r cynllun hwn yn gam i'r cyfeiriad cywir. Mae ffermwyr eisoes yn gwneud gwaith hanfodol i reoli'r tirweddau hyn ar gyfer bwyd, natur a threftadaeth ac mae angen cymorth arnynt sy'n gweithio gyda nhw, nid o'u cwmpas. Mae Ffermio Bro yn cydnabod bod gwybodaeth a chydweithio lleol yn allweddol i wella bioamrywiaeth, adfer nodweddion fel gwrychoedd a waliau, a diogelu ucheldiroedd. Bydd cyngor ymarferol, cyllid hyblyg a chysylltiadau clir â'r Cynllun Ffermio Cynaliadwy yn hanfodol er mwyn gwneud hyn yn gweithio ar lawr gwlad. Byddwn yn parhau i weithio gyda Llywodraeth Cymru a phartneriaid i sicrhau bod hyn yn sicrhau canlyniadau gwirioneddol i ffermwyr, natur a'r economi wledig.”
Cyflenwi Ymarferol gydag Aliniad Hirdymor
Disgwylir i'r don gyntaf o brosiectau gychwyn yr haf hwn, gyda'r mwyafrif yn cael eu cyflawni rhwng Medi 2025 ac Ionawr 2026. Elfen allweddol o'r cynllun yw penodi cynghorwyr arbenigol Ffermio Bro, sydd wedi'u hymgorffori o fewn cyrff Tirwedd Genedlaethol, a fydd yn gweithio'n uniongyrchol gyda rheolwyr tir i ddatblygu a gweithredu prosiectau addas.
Mae CLA Cymru wedi cefnogi camau cydweithredol ar raddfa dirwedd ers tro sy'n grymuso ffermwyr i arwain ar ganlyniadau natur a'r hinsawdd — tra'n parhau i gynhyrchu bwyd o ansawdd uchel a chyfrannu at dwf economaidd gwledig.
Mae gan fodel Ffermio Bro y potensial i lywio Haen Gydweithredol ehangach y Cynllun Ffermio Cynaliadwy, a bydd ei lwyddiant yn dibynnu ar aliniad clir â pholisi gwledig tymor hir. Rydym yn eirioli dros gynlluniau sydd ag ymagwedd gyfannol tymor hir yn hytrach na chyllid tymor byr siloed.
Wrth i'r cynllun ddatblygu, bydd CLA Cymru yn gweithio'n agos gyda'r aelodau a'r llywodraeth i sicrhau ei fod yn parhau i fod yn cael ei arwain gan ffermwyr, yn ymarferol, ac wedi'i wreiddio yng nrealiti rheoli tir yn ardaloedd gwledig mwyaf gwerthfawr Cymru.
