Y Gyllideb

Wrth ymateb i Gyllideb 2023, dywedodd Llywydd Cymdeithas Tir a Busnes y Wlad, Mark Tufnell:

Ar newid posibl, yn dilyn ymgynghoriad, i'r diffiniad o amaethyddiaeth i gynnwys cyflawni amgylcheddol at ddibenion IHT (4.32 yn llyfr y Gyllideb)

“Mae'r CLA wedi ymgyrchu'n helaeth i newid y diffiniad o amaethyddiaeth yn system dreth y DU i gynnwys gwasanaethau ecosystem. Mae'n hanfodol rhoi'r hyder sydd ei angen arnynt i ffermwyr a thirfeddianwyr ymgysylltu â chyflawni'r amgylchedd, gwella bioamrywiaeth a dilyniant carbon. Heb y newid hwn, fe welwn ganlyniad gwrthnysig lle bydd ffermio sy'n gyfeillgar i natur yn cael ei gosbi gan y system dreth.

“Byddai'r newid hwn hefyd yn annog ffermwyr yng Nghymru i edrych o'r newydd ar ymuno â'r Cynllun Ffermio Cynaliadwy (SFS). Er yr holl heriau a wynebir wrth drosglwyddo oddi wrth hen gynlluniau'r UE, mae'r SFS yn gosod llwybr sy'n werth ei gerdded, ac rydym yn annog ffermwyr i edrych yn ofalus iawn arno.”

Ar yr economi wledig

“Ar ôl 12 mlynedd yn y llywodraeth, mae'n dal yn anodd gweld pa uchelgais - os o gwbl - sydd gan y llywodraeth ar gyfer yr economi wledig. Mae busnesau gwledig yn parhau i gael eu dal yn ôl gan ddifaterwch mewn polisi cyhoeddus, yn bennaf yn y system gynllunio sy'n dal entrepreneuriaid yn ôl rhag cynhyrchu twf.

“Mae economi wledig y DU yn 19% yn llai cynhyrchiol na'r cyfartaledd cenedlaethol. Byddai cau'r bwlch hwn yn ychwanegu £43bn i'r economi genedlaethol. Ni fydd unrhyw beth yn y gyllideb hon yn datgloi'r potensial enfawr hwnnw. Mae angen i'r llywodraeth ddangos ei bod ar ochr teuluoedd gwledig a pherchnogion busnesau sy'n gweithio'n galed, ei bod yn cyfateb i'w huchelgais a'i bod o ddifrif ynglŷn â thyfu'r economi. Mae angen iddynt ddod ymlaen ar frys gyda chynllun cadarn a fydd yn dileu'r rhwystrau sylweddol y mae busnesau gwledig, a chymunedau, yn eu hwynebu at eu llwyddiant yn y dyfodol.”